Muốn cả năm sung túc sum vầy đừng xem nhẹ mâm ngũ quả ngày Tết
Trong văn hóa người Việt ta, mâm ngũ quả ngày Tết là một nét Tâm linh vô cùng sâu sắc và Ý nghĩa. Không phải loại quả nào cũng được chọn lựa để bài trí lên ban thờ, tất cả chúng đều có những ý nghĩa và quy tắc chọn lựa nhất định tùy thuộc theo từng vùng miền. Vậy, mâm ngũ quả ngày Tết có ý nghĩa gì và cách bài trí ra sao cho vừa thẩm mỹ lại ý nghĩa?
Nội dung chính trong bài
Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết
Trên bàn thờ gia tiên ngày Tết, mâm ngũ quả là một trong những thứ không thể nào thiếu, nó được đánh giá VÔ CÙNG QUAN TRỌNG. Bên cạnh ý nghĩa thể hiện lòng hiếu thảo của con cháu dâng lên Tổ tiên nó còn thể hiện những ước mong tốt lành của gia chủ trong một năm mới. Và, hiểu một cách chủ quan nhất, mâm ngũ quả là một phần không thể nào thiếu được trong những ngày Tết cổ truyền của dân tộc.
Những ngày đầu năm, khi đất trời giao hòa rạo rực; cái cũ qua đi, cái mới đang tới; ngước nhìn trên ban thờ thoang thoảng mùi nhang trầm thơm, một mâm ngũ quả trọn vẹn cũng khiến cho bất cứ ai có cảm giác bảng lảng, xao xuyến.
Ngày nay, khi kinh tế phát triển, suy nghĩ con người có sự tân tiến hơn nhưng những truyền thống dân tộc truyền từ đời ông bà, cha mẹ không thể nào phai nhòa. Ngay cả những người con xa xứ, trong ngày Tết âm lịch cũng thường tự sắp xếp một mâm ngũ quả. Dù không trọn vẹn nhưng đó vẫn là cái tình, cái tâm của một hồn cốt dân tộc.
Theo quan điểm của Ngũ hành thì “ngũ quả” là một con số đẹp, Phong thủy; nó thể hiện cho sự mạnh mẽ, phát triển, bền vững và thịnh vượng. Chính vì thế, các loại quả được bài trí đều có sự hài hòa âm dương, sinh sôi nảy nở và không ngừng phát triển. Do vậy, việc cân nhắc và chọn lựa các loại quả trưng trong ngày Tết này cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng.
5 Loại quả tượng trưng cho ngũ hành trong mâm ngũ quả
5 loại quả được sử dụng trong mâm ngũ quả thường có màu sắc tương ứng với các Hành: Kim – Mộc – Thủy- Hỏa – Thổ. Trong đó:
– Màu đỏ tượng trưng cho hành Hỏa, các loại quả thường được cân nhắc và sử dụng phổ biến là: Thanh long, táo, Táo Mỹ,…
– Màu xanh là tượng trưng cho hành Mộc, các loại quả như chuối xanh, mãng cầu, đu đủ xanh, dưa hấu, na, sung… được sử dụng nhiều.
– Màu trắng là tượng trưng cho hành Kim, những loại quả có thể cân nhắc như lê, mận…
– Màu vàng là tượng trưng cho hành Thổ. Các gia chủ có thể chọn những loại quả có màu vàng hoặc nâu: quýt, xoài, bưởi, cam…
– Màu đen là tượng trưng cho hành Thủy, các loại quả có màu sậm như nho nên được cân nhắc.
5 màu này tượng trưng cho ngũ thiện căn, theo quan điểm của nhà Phật thì bao gồm: Tín căn – Tấn căn – Niệm căn – Định căn và Huệ căn. Gia chủ sẽ chọn những loại quả phù hợp nhất để dâng lên bàn thờ Tiên tổ.
Đặc trưng của mâm ngũ quả 3 miền và cách bày mâm ngũ quả
Mỗi một vùng miền khác nhau có những kiểu khí hậu đặc trưng nên có những loại hoa quả riêng biệt. Không chỉ vậy, cách bày mâm ngũ quả mỗi vùng miền cũng khác nhau. Cùng tham khảo về văn hóa bày mâm ngũ quả của 3 miền Bắc – Trung – Nam.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Người dân miền Bắc đều bài trí mâm ngũ quả của mình chuẩn theo thuyết ngũ hành trong văn hóa phương Đông. Vì thế, mâm ngũ quả cũng thường được phối theo 5 màu là: trắng, xanh, đen, đỏ, vàng.
Thường, trong mâm ngũ quả của người miền Bắc thường có 5 loại quả điển hình là: Chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.
Cách trình bày truyền thống:
– Chuối được đặt ở dưới cùng và đỡ toàn bộ các loại quả khác.
– Ở chính giữa là quả bưởi hoặc phật thủ màu vàng. Các loại quả khác bày xung quanh, xen kẽ.
Nếu các loại quả càng đa dạng thì mâm ngũ quả càng phong phú chính vì thế hiện nay người miền Bắc không còn quá câu nệ chữ “ngũ”. Tức là, mâm ngũ quả ngày tết của họ hoàn toàn có thể có nhiều hơn 5 loại quả. Nhưng, dù có trang trí với bao nhiêu loại quả đi chăng nữa thì nó vẫn được gọi với cái tên là Mâm ngũ quả.
Mâm ngũ quả miền Trung
Dải đất miền Trung quanh năm chịu nhiều bão lũ, gió Lào khắc nghiệt nên các loại hoa quả nơi đây cũng không được phong phù như những khu vực khác. Vì thế, trong mâm ngũ quả của họ cũng không quá câu nệ phải trưng những gì. Nhà nào có quả gì thì trưng quả đó, miễn chỉ cần tươi ngon. Cách bày mâm ngũ quả đơn giản, nhẹ nhàng không cần theo quy tắc nhất định nào.
Mâm ngũ quả người miền trung thường thấy sự xuất hiện của các loại quả như: Thanh long, dưa hấu, chuối, mãng cầu… Họ dâng lên tổ tiên với một lòng thành kính, trang nghiêm.
Mâm ngũ quả miền Nam
Quan điểm thờ mâm ngũ quả của người miền Nam là “Cầu – sung – vừa – đủ- xài”. Mong muốn một năm mới đầy đủ và sung túc. Năm loại quả tương ứng được sử dụng là: Mãng cầu – sung – dừa – đu đủ – xoài. Cùng với đó, có nhiều gia đình cũng chưng thêm quả dứa với mong muốn con cháu đầy nhà và một cặp dưa hấu xanh cầu may mắn.
Có thể nói rằng, mâm ngũ quả của người miền Nam mang tính bình dị và dân dã. Trong quan niệm của người miền Nam, một số loại quả kỵ không chưng lên bàn thờ như:
– Chuối: chúi lủi.
– Lê: lê lết
– Cam quýt: Quýt làm, cam chịu.
Tham khảo các mâm ngũ quả đẹp ngày Tết 2020
Mâm ngũ quả ngày tết là một phần văn hóa tâm linh của người Việt ta. Mỗi vùng miền khác nhau sẽ có những đặc trưng về hoa quả của những cách bài trí khác nhau. Nhưng, dù sắp xếp theo cách nào tất cả đều xuất phát từ lòng thành và niềm tin tâm linh.
Nguồn: Mebeaz.com